در دنیای مهندسی و تولید، هیچ قطعهای بهاندازهی پیچ و مهره نماد دقت، استحکام و اهمیت استانداردسازی نیست. این اجزای بهظاهر ساده، پایهی اصلی اتصالات مکانیکی در طیف گستردهای از سازهها و تجهیزات را تشکیل میدهند. بدون وجود یک سیستم استاندارد جهانی، تعویضپذیری قطعات، ایمنی ساختارها و تولید انبوه عملاً غیرممکن میشود. استاندارد پیچ و مهره مجموعهای دقیق از قوانین و مشخصات فنی است که ابعاد هندسی، نوع رزوه، خواص مکانیکی مواد، کلاس مقاومتی و نوع پوشش سطح را تعریف میکند. درک درست این استانداردها برای مهندسان، طراحان و متخصصان خرید، یک ضرورت حرفهای است؛ ضرورتی که تضمینکنندهی کیفیت، دوام و کارایی هر پروژه مهندسی است.
جداول استاندارد پیچ و مهره
جداول استاندارد، زبان مشترک دنیای پیچ و مهره هستند. این جداول توسط سازمان های بین المللی استاندارد تدوین می شوند و به مهندسان و تولیدکنندگان این امکان را می دهند تا با اطمینان کامل، قطعاتی را از نقاط مختلف جهان سفارش داده و استفاده کنند که کاملا با یکدیگر سازگار باشند. برای درک بهتر این موضوع، در ادامه جداول استاندارد برای برخی از پرکاربردترین انواع اتصالات شامل پیچ شش گوش، مهره شش گوش و واشر تخت ارائه می شود. این جداول اطلاعات ابعادی کلیدی را برای مونتاژ صحیح فراهم می کنند.
جدول ۱: ابعاد پیچ سر شش گوش استاندارد (ISO 4017 / DIN 933)
سایز (Size) |
گام رزوه (mm) | عرض سر آچارخور (s) (mm) | ارتفاع سر (k) (mm) |
M6 | 1.0 | 10 | 4.0 |
M8 | 1.25 | 13 | 5.3 |
M10 | 1.5 | 16 | 6.4 |
M12 | 1.75 | 18 |
7.5 |
جدول ۲: ابعاد مهره شش گوش استاندارد (ISO 4032 / DIN 934)
سایز رزوه (Thread Size) |
عرض آچارخور (s) (mm) | ارتفاع کل مهره (m) (mm) |
M6 | 10 | 5.2 |
M8 | 13 | 6.8 |
M10 | 16 | 8.4 |
M12 | 18 |
10.8 |
جدول ۳: ابعاد واشر تخت استاندارد – سری نرمال (ISO 7089 / DIN 125A)
مناسب برای پیچ (For Screw) |
قطر داخلی (d1) (mm) | قطر خارجی (d2) (mm) | ضخامت (h) (mm) |
M6 | 6.4 | 12 | 1.6 |
M8 | 8.4 | 16 | 1.6 |
M10 | 10.5 | 20 | 2.0 |
M12 | 13.0 | 24 |
2.5 |
جدول استاندارد پیچ های میلیمتری
در بخش قبل، جداول عمومی برای اتصالات رایج را ارائه دادیم. اما دنیای پیچ ها بسیار متنوع است. به عنوان مثال، پیچ های آلن به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود، استاندارد های ابعادی خاصی دارند. سیستم متریک که توسط سازمان بین المللی استاندارد سازی (ISO) به عنوان استاندارد جهانی پذیرفته شده است، رایج ترین سیستم مورد استفاده است. در این سیستم، ابعاد بر حسب میلیمتر بیان می شود. مشخصه اصلی یک پیچ متریک با فرمتی مانند M8 x 1.25 نمایش داده می شود که در آن M نشان دهنده متریک بودن، 8 قطر اسمی پیچ بر حسب میلیمتر و 1.25 گام رزوه بر حسب میلیمتر است. جدول زیر مشخصات فنی چند نمونه از پرکاربردترین پیچ های آلنی سر استوانه ای مطابق با استاندارد DIN 912 را نشان می دهد.
نام سایز |
قطر اسمی (d) (mm) | گام استاندارد (p) (mm) | قطر سر (dk) (mm) | ارتفاع سر (k) (mm) | سایز آچار آلن (s) (mm) |
M4 | 4 | 0.7 | 7 | 4 | 3 |
M5 | 5 | 0.8 | 8.5 | 5 | 4 |
M6 | 6 | 1.0 | 10 | 6 | 5 |
M8 | 8 | 1.25 | 13 | 8 | 6 |
M10 | 10 | 1.5 | 16 | 10 | 8 |
M12 | 12 | 1.75 | 18 | 12 |
10 |
انواع استاندارد پیچ و مهره
چندین نهاد معتبر بین المللی و منطقه ای وجود دارند که هر کدام بر جنبه های مختلفی از طراحی و کیفیت پیچ و مهره نظارت دارند. آشنایی با این سازمان ها به درک بهتر شناسنامه فنی یک پیچ کمک می کند. سازمان بین المللی استاندارد سازی (ISO) تلاش می کند تا استانداردهای ملی مختلف را در یک قالب واحد و جهانی یکپارچه کند. استاندارد های متریک ISO امروزه به عنوان مرجع اصلی در سطح بین المللی شناخته می شوند.
از سوی دیگر، استاندارد DIN (موسسه استاندارد آلمان) یکی از قدیمی ترین و معتبرترین مجموعه استاندارد های صنعتی است که نفوذ عمیقی در صنعت اروپا و جهان داشته است. بسیاری از استانداردهای DIN در طول زمان با استاندارد های ISO معادل سازی و جایگزین شده اند (برای مثال DIN 933 به ISO 4017 برای پیچ های سر شش گوش تبدیل شده است)، اما برخی از استاندارد های دین مانند DIN 912 (پیچ آلنی) همچنان به طور مستقل و گسترده استفاده می شوند.
در آمریکای شمالی نیز مجموعه ای از استاندارد ها حاکم هستند. ANSI (موسسه استاندارد ملی آمریکا) و ASME (انجمن مهندسین مکانیک آمریکا) بیشتر بر ابعاد فیزیکی و هندسه پیچ و مهره ها، مانند سری رزوه های اینچی تمرکز دارند. اما یکی از مهم ترین استاندارد های این منطقه، ASTM (انجمن آمریکایی آزمایش و مواد) است. تفاوت کلیدی استاندارد ASTM با ISO و DIN در این است که ASTM عمدتا بر خواص مواد، متالورژی، کلاس مقاومتی و روش های تست تمرکز دارد.
جدول استاندارد پیچ های اینچی
سیستم اینچی که بر اساس استاندارد رزوه یکپارچه (UTS) تعریف می شود، عمدتا در ایالات متحده و چند کشور دیگر کاربرد دارد. در این سیستم، رزوه ها بر اساس تعداد دنده در هر اینچ (TPI) طبقه بندی می شوند. این سیستم خود به دو زیر شاخه اصلی تقسیم می شود: UNC (رزوه درشت یکپارچه) که برای کاربرد های عمومی و مونتاژ سریع مناسب است و UNF (رزوه ریز یکپارچه) که برای کاربرد های دقیق تر و نیازمند مقاومت بالاتر در برابر لرزش استفاده می شود.
سایز نامی |
قطر اصلی (اینچ) | دنده در اینچ (TPI) – UNC | دنده در اینچ (TPI) – UNF |
1/4″ | 0.2500 | 20 | 28 |
5/16″ | 0.3125 | 18 | 24 |
3/8″ | 0.3750 | 16 | 24 |
1/2″ | 0.5000 | 13 | 20 |
5/8″ | 0.6250 | 11 |
18 |
به طور کلی درک کامل و آگاهی از استاندارد پیچ و مهره به معنای تضمین ایمنی، دوام و کیفیت در هر اتصال مهندسی است. انتخاب یک تامین کننده که محصولات متنوعی را عرضه می کند و به این استانداردها نیز متعهد است، برای هر کسب و کار صنعتی یک مزیت استراتژیک محسوب می شود. ما در فروشگاه پیچ و مهره هرندی با ارائه محصولات منطبق بر به روزترین استاندارد های جهانی DIN، ISO و ASTM، اطمینان و کیفیت را برای پروژه های شما به ارمغان می آوریم.